Գրագէտ Պօղոս Սնապեանի հետ

Լիբանահայ վաստակաւոր գրագէտ Պօղոս Սնապեանի հետ կատարուած այս հարցազրոյցէն փոքր հատուած մը լոյս տեսած է «Գրական թերթ»ի մէջ Մայիս 2010ին։ Ամբողջութիւնը, զոր կու տանք ստորեւ, վերջերս հրատարակուած է «Ազատ-Հայ» կայքէջին մէջ (www.azad-hye.net)։ 

Հին բաներ, որոնք նոր պիտի սորվինք

ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ

Սպասումներ կան, որոնք բարեբախտաբար ամէն տարի կարճ կը տեւեն։ Անոնցմէ մէկն է ամերիկեան նախագահի մը հերթական յայտարարութիւնը Ապրիլ 24ի առիթով։ Ահա նախագահ Պարաք Օպամայի Ապրիլ 23 թուակիր ուղերձին գլխաւոր մասը.

Ես ո՛չ խճանկար, ո՛չ էպրու եւ ո՛չ ալ Անատոլիոյ գոյն եմ

ԹԱԼԻՆ ՍՈՒՃԵԱՆ

Հայացուց՝ ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ

Ապրիլ 24, 2011ին, 25ամեայ թրքահայ զինուոր մը՝ Սեւակ Շահին Պալըքճը, սպաննուեցաւ թուրք զինակիցի մը՝ Քըվանչ Աղաօղլուի կողմէ, իր ծառայութիւնը աւարտելէ երեք շաբաթ առաջ։ Պաշտօնապէս «արկած» որակուած այս սպանութիւնը կասկածելի ու հակասական բազմաթիւ կէտեր ունի՝ խորհրդանշական թուականէն սկսեալ։ «Ակօս» շաբաթաթերթը տեղեկագրած է իր Մայիս 6ի թիւով.

Արմէն Օհանեանի սպանական յօդուածը Հոնտուրասի մէջ

ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ

 

2007ին, Եղիշէ Չարենցի անուան Գրականութեան եւ Արուեստի Թանգարանի հրատարակութեամբ լոյս տեսաւ Արծուի Բախչինեանի եւ տողերս գրողի համահեղինակած հատորը՝ «Շամախեցի պարուհին. Արմէն Օհանեանի կեանքն ու գործը»։

Գիրքը աշխոյժ հետաքրքրութիւն ստեղծեց թէ՛ մասնագէտներու եւ թէ՛ ընթերցողներու շրջանակին մէջ։ 1910-20ական թուականներուն եւրոպական բեմերուն վրայ իր տաղանդը ցուցադրած եւ գրական որոշակի համբաւի տիրացած Արմէն Օհանեանի (Սոֆիա Փիրբուդաղեան, 1887-1976) անունը բոլորովին մոռցուած էր մեր օրերուն՝ նեղ մասնագիտական ծիրէն դուրս։

Իմ երազներուս Սպանիան

ԱՐՄԷՆ ՕՀԱՆԵԱՆ (՚*)

Սպաներէնէ թարգմանեց՝ ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ

 

Եօթնամեայ երեխայ էի, երբ մանկական պատշաճեցումով «Տոն Քիշոթ Մանչացի»ն նուէր ստացայ։ Շատ ծիծաղած եմ կարդալով եւ դառնօրէն լացած՝ մահուան պատումին պատճառով։ Մինչ այդ, չէի նկատած, որ Սպանիոյ ամէն ինչ Կովկասին կը նմանի։ Իր չոր կամ լեռնային համայնապատկերները, կիզիչ արեւը, տիպարներն ու սովորութիւնները։

Աւելի ուշ, արդէն մեծցած, երբ Սպանիոյ պատմութիւնն ու գրականութիւնը կարողացայ ուսումնասիրել, այս տպաւորութիւնը աւելի շեշտուեցաւ իմ մէջ։

Զապէլ Եսայեանի գիւտը

Չէ՞ պատահած ձեզի, որ Երեւանի մէջ թաքսի նստիք եւ վերջին քսան տարիներուն անունը փոխած փողոց մը յուշէք վարորդին։ Եթէ Կենտրոն թաղամասէն դուրս կ՚երթաք, պատրաստ եղէք կա՛մ ուղղութիւնը դուք տալու եւ կամ, հակառակ պարագային, հին անունը ձեր միտքը պահելու։ Յաճախ պատահած է ինծի, որ Երրորդ մաս ուզեմ երթալ եւ Մանանդեանի փողոցին անունը տամ։ Քանի որ տարիներու սովորութեամբ արդէն ճամբան սորվեր եմ, միշտ առաջին տարբերակը կ՚ընտրեմ։ Նախընտրելի է ատիկա, քան յիշողութեան մէջ արթնցնել խորհրդային «Թելմանի փողոց» անունը, որ կը բխի գերմանացի համայնավար ղեկավար Էռնստ Թելմանէն (1886-1944), որուն գլխաւոր արժանիքը, դատելով «Հայկական Սովետական Հանրագիտարան»ի յօդուածէն, նացիներէն Պիւխէնվալտ նետուած ու հոն սպաննուած ըլլալն է։ Եօթանասուն տարի »սովետական ինտերնացիոնալիզմ»ով բաւական զբաղող եղաւ. այժմ թող գերմանացիները Թելմանով զբաղին, որքան որ ուզեն եւ եթէ կ՚ուզեն։ 

An Ebru? A Tessera? "A Color of Anatolia"? None of the Above

Talin Suciyan

Translated into English by Serhat Uyurkulak

A bullet from a fellow Turkish soldier killed an Armenian soldier, 25-year-old Sevak Sahin Balikcin, on April 24, 2011, three weeks before the latter were discharged from his military service in the army. The killing has been ruled as accidental, although there are contradictory accounts and suspicions that it could have been intentional, including the fact that it happened in such a symbolic date. This article by journalist Talin Suciyan, written as a response to the discourse surrounding the killing, was published in Turkish and Armenian in the issue 787 of the Istanbul-based "Agos" weekly (May 6, 2011). We have reprinted the English version from the blog "Azad Alik" (azadalik.wordpress.com). The title is ours.

“Talaat Pasha’s Report on the Armenian Genocide, 1917”

In 2008 Murat Bardakci, the Turkish journalist and historian, published a facsimile of a report on Ottoman Armenians from Talaat Pasha’s private archives. The report had been given to Bardakci by Talaat’s widow in 1982. In his own presentation of the untitled and undated report, Bardakci acknowledged that the materials he was presenting were open to interpretation. He called the report “A General Account of the Armenian Population after the Population Transfer [Tehcir] (possibly 1915-1916).”[1] Bardakci’s work was somewhat derided by Turkish nationalist historians and generally ignored by others.[2]

Los muertos nos pertenecen a todos por igual

Vartán Matiossián

 

Los partidos políticos de la Diáspora han hecho declaraciones conjuntas con motivo del aniversario del Genocidio Armenio por lo menos desde 1965, tanto en aniversarios redondos como no, tanto a nivel mundial como en cada comunidad. Si las palabras y los hechos han coincidido o no, queda al hombre común, pero sobre todo a los historiadores el juzgarlo. Los motivos de los desencuentros y de las polémicas, de los combates verbales/escritos y de las peleas fratricidas son múltiples. A fuer de ser repetitivo, vuelvo a afirmar: no hay un solo responsable, sino que todos lo son. ¿La historia pudo escribirse de una manera distinta? Tal vez. ¿Tiene sentido detenerse a analizar lo que "pudo haber sido"? No.